Gebelik Öncesi Dönemde Dikkat Edilmesi Gerekenler, Prekonsepsiyon dönemi olarak da isimlendirilen gebelik öncesi dönemde anne ve baba adaylarının sağlıklı bir bebek sahibi olabilmesi açısından çiftlerin kendilerini psikolojik ve fiziksel olarak hazırlayabileceği bir dönemdir. Döllenme ve implantasyon(döllenen yumurtanın rahim iç tabakaya tutulması) ile başlayan gebelik aşamasında bebeğin organlarını oluşturacak olan hücreler hızlı bir şekilde bölünerek çoğalır. Bununla birlikte meydana getirilecek organ sistemlerine göre farklılaşır. Bu dönemde anne adayının gebeliğinin ilk iki – üç ay öncesinden başlayacak şekilde dokuz aylık gebelik sürecine hazırlanmalıdır.
Yaşam Tarzı
Günümüzde gebelikte ilk haftaların önemi daha iyi kavranılmıştır. İlk 12 haftada bebeğin organları meydana gelir. Anne adayı henüz gebe olduğunu fark etmeden bebeğin birçok organı gelişmiştir. Anne adayının yaşam tarzı gelişmekte olan bebeği etkilemektedir. Çocuk sahibi olmak isteyen çiftler yaşam tarzlarına dikkat edip ona göre düzenlemelidir.
Başlıklar
Sigara Kullanımı
Sigara içen kadınlarda bir yıl içinde gebe kalma olasılığı sigara içmeyenlere oranla %25 daha düşük olmaktadır. Ayrıca sigara yumurta kalitesini bozarak etkilemekte yumurtanın döllenmesini ya da döllenen yumurtanın rahime tutunmasına engel olmakta ve zorlaştırarak gebeliği önlemektedir.
Sigara kullanan kadınlarda dış gebelik olasılığı da artar. Nikotin küçük damaların büzülmesine yol açar ve vücuttaki kan dolaşımının yavaşlamasına sebep olur. Bunun sonucunda plasenta da etkilenerek bebeğin gelişmesi için ihtiyaç duyduğu oksijen ve besinlerin bebeğe ulaşması zorlaşmaktadır. Ayrıca sigara anne adayının beslenmesini de etkiler. Vücuttaki C vitamininin azalmasına sebep olur. Sigara kullanan kadınların bebekleri düşük doğum ağırlıklıdır.
Ayrıca düşük doğum ağırlığının yanı sıra gelişme geriliğide sıkça görülen durumlardandır. Gebelik sürecinde günde on adet sigaradan fazla içen kadınlarda erken doğum olasılığı %80 artmaktadır. Gebelik sürecinde sigara içilmesi bebekte akciğer gelişimine etki ederek bebeğin ileride akciğer problemleriyle karşılaşmasına sebep olur. Gebelikte sigara içen kadınların çocuklarının okul döneminde öğrenme güçlüğü sorunu meydana geldiği tespit edilmiştir. Bu durumun sebebi olarak bebeğin anne karnında karbonmonoksit gazına maruz kalması ve beyine giden oksijenin azalmasına bağlı olduğu düşünülmektedir.
Pasif İçicilik
Sigara içmeyenler gittikleri restoran, işyeri hatta kendi evlerinde sigara dumanına maruz kalabilmektedirler. Pasif içiçilik olarak isimlendirilen bu durum gebelere ve gelişmekte olan bebeklere zarar vermektedir. Pasif içicilik durumuna maruz kalan annelerin bebeklerinde doğum ağırlığının düşük olmasına sebep olmaktadır. Pasif içicilikten korunmak açısından işyerinde ya da evinizde iyi havalanan bir mekanda oturmaya özen göstermelisiniz. Ayrıca eşiniz sigara içiyorsa bu dönem zarfında sigarayı bırakması gerekir. Bu durum bebeğin doğum sonrası sağlığı açısından da önemli bir yer tutar.
Alkol
Gebeliğe hazırlık ya da gebelik döneminde alkol tüketmekten sakınmak gerekir. Alkol kadınların vücudundan daha uzun bir süre zarfında atılır ve gebelik öncesi dönemden de itibaren alkol kullanılmaması gerekir.
Fetal Alkol Sendromu
Gebelik süre zarfında az miktarda bile alınan alkol bebeklerde düşük doğum ağırlığı ve gelişme geriliği durumunun oluşmasına neden olur. Günlük alınan alkol miktarı çok olması durumunda bebeklerde gelişme geriliği, kulak ve yüz deformasyonları, sinir sistemi fonsiyon bozuklukları, hiperaktivite, zeka geriliği, diş gelişiminde bozukluklar, iskelet sisteminde bozukluklar, kalp, üreme, karaciğer sorunları da görülür. Bu çocukların ilerleyen zaman zarfında okul başarısızlığı, davranış bozukluğu ve hiperaktivite ortaya çıkmaktadır.
Gebeliğin ilerleyen zaman zarfında alkol alımı kesilse bile bebekte meydana gelen gelişim geriliği devam eder. Gebeliğin ilk dönemlerinde tüketilen alkol bebekte kalıcı ve büyük hasarlara sebep olur. Fazla miktarda alkol alan kadınların gebelik öncesinden itibaren alkol alımının kesilmemesi durumunda bebekte görülebilecek doğumsal sorunların önlenmesi mümkün olmaz. Bu durumların önlenmesi için gebelikten önce alkol alımının tamamen kesilmesi gerekmektedir.
Gebelik Öncesi Dönemde Kafein
Kafein gebelik döneminde tüketilmemesi gereken maddeler arasındadır. Kahve, kolay, çay gibi kafein içeren ürünlerin tüketilmesi mümkün olduğunca azaltılmalıdır. Yapılan birçok araştırmada gebelik dönemin kafein kullananlarda yüksek oranda doğum defektlerinin görüldüğü belirtilmiştir. Kafeinli içecekler fazla tüketiliyorsa gebelik öncesinde kademeli olarak azaltılması gerekmektedir. Bazı hayvan deneylerinde kafeinsiz kahvenin bile bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebileceğini göstermiştir.
Katkı Maddeleri
Bazı hazır gıdaların tazeliklerinin korunması için nitrat içeren katkı maddeleri kullanılmaktadır. Gebelik döneminde bu tür maddeler içeren ürünlerin tüketilmemesi önerilir. Bununla birlikte sebze ve taze meyvelerin üretim esnasında kullanılan böcek ilaçları ve gübre içerisindeki kimyasal maddelerden arınabilmesi için çok iyi yıkanması gerekmektedir.
Hamilelikte diyet yapılır mı? adlı makalemize göz atabilirsiniz.
Hamilelikte Mide Bulantısı Neden Olur adlı makalemize de göz atabilirsiniz.
